ದೆಹಲಿ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ 'ಕೃತಕ ಮಳೆ' : ಬುರಾರಿ, ಕರೋಲ್ ಬಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೋಡ ಬಿತ್ತನೆ

ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿಯಲ್ಲಿ ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತಲುಪಿರುವ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಐಐಟಿ ಕಾನ್ಪುರ್ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, 'ಮೋಡ ಬಿತ್ತನೆ' (Cloud Seeding) ಮೂಲಕ ಕೃತಕ ಮಳೆ ಸುರಿಸುವ ಮೊದಲ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಮಂಗಳವಾರ (ಅ.28) ನಡೆಸಿದೆ.

ಕಾನ್ಪುರದಿಂದ ಹೊರಟ ವಿಶೇಷ 'ಸೆಸ್ನಾ' ವಿಮಾನವು, ದೆಹಲಿಯ ಬುರಾರಿ, ಉತ್ತರ ಕರೋಲ್ ಬಾಗ್ ಮತ್ತು ಮಯೂರ್ ವಿಹಾರ್‌ನಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿ, ಮೋಡ ಬಿತ್ತನೆಗೆ ಬಳಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಿತು ಎಂದು ದೆಹಲಿ ಪರಿಸರ ಸಚಿವ ಮಂಜಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಿರ್ಸಾ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಏನಿದು ಮೋಡ ಬಿತ್ತನೆ?

ಮೋಡ ಬಿತ್ತನೆಯು ಒಂದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹವಾಮಾನ ಮಾರ್ಪಾಡು ತಂತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಮೋಡಗಳ ಮೇಲೆ ಸಿಲ್ವರ್ ಅಯೋಡೈಡ್ ಮತ್ತು ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ನಂತಹ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕಣಗಳು ಮೋಡಗಳಲ್ಲಿರುವ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ, ನೀರಿನ ಹನಿಗಳಾಗಿ ಘನೀಕರಿಸಲು ಸಹಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಮಳೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಯೋಗದ ವಿವರಗಳು

ಕಾನ್ಪುರದಿಂದ ಹೊರಟ ವಿಮಾನವು ದೆಹಲಿಯ ವಾಯುಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಂಟು 'ಫೈರ್ ಫ್ಲೇರ್‌'ಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಪ್ರಯೋಗದ ನಂತರ 15 ನಿಮಿಷಗಳಿಂದ 4 ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ಮಳೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಐಐಟಿ-ಕಾನ್ಪುರ್ ತಜ್ಞರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದಿನದ ನಂತರ ದೆಹಲಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಯಲಿದ್ದು, ಮುಂದಿನ ಕೆಲ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 9 ರಿಂದ 10 ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಚಿವ ಸಿರ್ಸಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

"ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ. ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ನಾವು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ," ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದರು.

ಹಲವು ಅಡೆತಡೆಗಳ ನಂತರ ಪ್ರಯೋಗ ಯಶಸ್ವಿ

ಕಳೆದ ವಾರ ಬುರಾರಿ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತಾದರೂ, ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಶೇ. 50ರಷ್ಟು ಇರಬೇಕಾದ ತೇವಾಂಶವು ಶೇ. 20ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಕೃತಕ ಮಳೆ ಸುರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಐಐಟಿ-ಕಾನ್ಪುರ್ ಜೊತೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25ರಂದು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಐದು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗಾಗಿ 3.21 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಅನುದಾನವನ್ನು ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲೇ ಅನುಮೋದಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಪ್ರತಿಕೂಲ ಹವಾಮಾನದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗವು ಹಲವು ಬಾರಿ ಮುಂದೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು.