ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಳೆಯಿಂದ ಬಹುನಿರೀಕ್ಷಿತ ಜಾತಿಗಣತಿ: ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ವಿವಾದದ ಸುಳಿ

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಶಕಗಳಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಚರ್ಚೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿರುವ 'ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ' (ಜಾತಿಗಣತಿ) ನಾಳೆ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಿಂದ) ಆರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಆಯೋಗದ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ ಈ ಬೃಹತ್ ಕಾರ್ಯವು, ರಾಜ್ಯದ ಜನರ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳ ನಿಖರ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ.

ಈ ಹಿಂದಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ವಿವಾದಗಳಂತೆಯೇ, ಈ ಬಾರಿಯ ಗಣತಿಗೂ ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ಹಲವು ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಮತ್ತೊಂದು ಸುತ್ತಿನ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರೆದಿದೆ.

ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿ

ಸುಮಾರು 425 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ 15 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಲಿರುವ ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ, ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ 1.75 ಲಕ್ಷ ಶಿಕ್ಷಕರು, ಆಶಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರು ಹಾಗೂ 'ಸಿ' ದರ್ಜೆಯ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರನ್ನು ಗಣತಿದಾರರನ್ನಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಗಣತಿದಾರರಿಗೆ ತಲಾ 150 ಮನೆಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಗುರಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಏಳು ಕೋಟಿಗೂ ಅಧಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಜಾತಿ, ಉಪಜಾತಿ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮವಾರು ನಿಖರ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು. ಉದ್ಯೋಗದ ಸ್ವರೂಪ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವುದು. ಸರ್ಕಾರದ ಮೀಸಲಾತಿ ಮತ್ತು ಜನಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ತಲುಪಿರುವ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಅಳೆಯುವುದು. ಸಮುದಾಯಗಳ ಕುಲಕಸುಬು, ವಲಸೆ, ಹಾಗೂ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕಲೆಹಾಕುವುದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಹಿಂದಿನ ವರದಿಗಳು, ವಿವಾದಗಳು 

ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮೊದಲ ಜಾತಿಗಣತಿಯೇನಲ್ಲ. ಈ ಹಿಂದೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಎಚ್. ಕಾಂತರಾಜು (2015) ಹಾಗೂ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ಹೆಗಡೆ (2024) ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ತೀವ್ರ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದವು. ಕಾಂತರಾಜು ವರದಿಯ ಸೋರಿಕೆಯಾದ ಅಂಶಗಳು ರಾಜ್ಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಬಿರುಗಾಳಿ ಎಬ್ಬಿಸಿದ್ದವು. ಆ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಬಲ ಸಮುದಾಯಗಳಾದ ಲಿಂಗಾಯತ ಮತ್ತು ಒಕ್ಕಲಿಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುವ ಹುನ್ನಾರ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಎರಡೂ ಸಮುದಾಯಗಳು ವರದಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದವು. ಈ ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ ಯಾವ ಸರ್ಕಾರವೂ ಆ ವರದಿಗಳನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಧೈರ್ಯ ತೋರಲಿಲ್ಲ.

ಹೊಸ ಸಮೀಕ್ಷೆಗೂ ಆಕ್ಷೇಪಗಳ ಸುರಿಮಳೆ

ಹಿಂದಿನ ಅನುಭವಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಹೊಸದಾಗಿ ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಲು ಮುಂದಾಗಿದ್ದು, ಇದಕ್ಕೂ ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ವಿಘ್ನಗಳು ಎದುರಾಗಿವೆ. ಕೇವಲ 15 ದಿನಗಳ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಾಗೂ ನಿಖರವಾದ ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ಇದು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವರದಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಒಕ್ಕಲಿಗ ಸಮುದಾಯ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಕಾಲಮಿತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಇನ್ನಷ್ಟು ಪೂರ್ವಸಿದ್ಧತೆಗಾಗಿ ಗಣತಿಯನ್ನು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಮುಂದೂಡಬೇಕು ಎಂದು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಮತಾಂತರಗೊಂಡ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಉಪಜಾತಿಗಳ ಕೋಡ್ ಬಳಸಿ ಗಣತಿಗೆ ಸೇರಿಸುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳು ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿವೆ. ಇದು ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂವಿಧಾನಬದ್ಧವಾಗಿ ಸಿಗಬೇಕಾದ ಮೀಸಲಾತಿ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಹುನ್ನಾರ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿವೆ. ಹೊಸದಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಕೈಬಿಡಬೇಕೆಂದು ಈ ಸಮುದಾಯಗಳು ಬಲವಾಗಿ ಆಗ್ರಹಿಸಿವೆ.

ಗುರುತು ನೀಡಲು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲ

ಜಾತಿಗಣತಿಯು ಹಲವು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗುರುತನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಗೊಂದಲ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಿಖರವಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಬೇಕು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಾಗಬಾರದು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹಲವು ಸಮುದಾಯಗಳು ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿವೆ.

ವೀರಶೈವ-ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯವು, ಸಮೀಕ್ಷೆಯ 'ಧರ್ಮ' ಕಾಲಂನಲ್ಲಿ 'ವೀರಶೈವ-ಲಿಂಗಾಯತ' ಎಂದು ಒಟ್ಟಾಗಿ ನಮೂದಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು 'ಜಾತಿ' ಕಾಲಂನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಉಪ ಪಂಗಡವನ್ನು (ಉದಾ: ಬಣಜಿಗ, ಸಾದರ, ಪಂಚಮಸಾಲಿ ಇತ್ಯಾದಿ) ಬರೆಯುವಂತೆ ಪತ್ರಿಕಾ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಚಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಒಕ್ಕಲಿಗ ಸಮುದಾಯದ ಮುಖಂಡರು ಸಹ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ಜನರು ಗೊಂದಲವಿಲ್ಲದೆ 'ಒಕ್ಕಲಿಗ' ಎಂದು ನಮೂದಿಸಬೇಕೆಂದು ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಇನ್ನುಳಿದಂತೆ ಕುರುಬರು, ಈಡಿಗರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳು ಸಹ ತಮ್ಮ ಜಾತಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಏಕರೂಪವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿವೆ. ಈ ಮೂಲಕ, ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ದತ್ತಾಂಶದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ಶಕ್ತಿ ನಿಖರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಮೀಸಲಾತಿ ಹಾಗೂ ಯೋಜನೆಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನ್ಯಾಯವಾಗಬಾರದು ಎಂಬುದು ಈ ಸಮುದಾಯಗಳ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಸಣ್ಣ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಉಪಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಗೊಂದಲಗಳು ಮುಂದುವರಿದಿವೆ. 

ಸರ್ಕಾರದ ಸಮರ್ಥನೆ, ಸಿಎಂ ದೃಢ ನಿಲುವು

ಎಲ್ಲಾ ವಿರೋಧಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಜಾತಿಗಣತಿ ನಡೆಸಿಯೇ ಸಿದ್ಧ ಎಂದು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. "ಇದು ಕೇವಲ ಜಾತಿಗಣತಿಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಜನರ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಸಮೀಕ್ಷೆ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ ತರಲು ಮತ್ತು ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸಲು ಈ ಮಾಹಿತಿ ಅತ್ಯಗತ್ಯ," ಎಂದು ಅವರು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಂದೂಡುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಖಡಾಖಂಡಿತವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ 'ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಲಿಂಗಾಯತ', 'ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಒಕ್ಕಲಿಗ' ಎಂಬಂತಹ ಜಾತಿಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಖಚಿತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. "ಈ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ್ದು ನಾನಲ್ಲ, ಅದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಆಯೋಗ. ನಾವು ಅದರ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. "ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವೂ 2028ರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಣತಿ ನಡೆಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಅದನ್ನೂ ಪಿತೂರಿ ಎನ್ನಬೇಕೇ?" ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಆಯೋಗದ ಸ್ಪಷ್ಟನೆ 

ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಧುಸೂದನ್ ನಾಯ್ಕ್ ಅವರು, "ಮತಾಂತರಗೊಂಡವರು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಜಾತಿಯ ಗುರುತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವುದರಿಂದ ಅವರನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ದಾಖಲಾತಿಗಾಗಿ, ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟನೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವ ಶಿವರಾಜ್ ತಂಗಡಗಿ ಅವರು ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, "ಇದು ಬಡವರಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ," ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಭಿನ್ನಮತ ಇರುವುದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಡಿ.ಕೆ. ಶಿವಕುಮಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಸಚಿವರು ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದ್ದು, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಜೊತೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಡಿ.ಕೆ. ಶಿವಕುಮಾರ್ ಈ ಹಿಂದೆ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳ ಆರೋಪ  

ಪ್ರತಿಪಕ್ಷವಾದ ಬಿಜೆಪಿ, ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಸಮಾಜವನ್ನು ಒಡೆಯುವ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಹುನ್ನಾರ ಎಂದು ತೀವ್ರ ವಾಗ್ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದೆ. "ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ದಲಿತ ಎಂಬಂತಹ ವಿಚಿತ್ರ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ಗೊಂದಲ ಮೂಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವತಃ ಸಂಪುಟದಲ್ಲೇ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲದಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ," ಎಂದು ಬಿಜೆಪಿ ಆರೋಪಿಸಿದೆ. ವೀರಶೈವ-ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಧರ್ಮದ ಕಾಲಂನಲ್ಲಿ 'ಇತರೆ' ಎಂಬ ಆಯ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬಿಜೆಪಿ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿ.ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.