ಪುಟಿನ್-ಮೋದಿ ಶೃಂಗಸಭೆ: ಟ್ರಂಪ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ನುಂಗಲಾರದ ತುತ್ತು?

ಅಮೆರಿಕದ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡದ ನಡುವೆಯೂ ರಷ್ಯಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ವ್ಲಾಡಿಮಿರ್ ಪುಟಿನ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತವು ಅದ್ದೂರಿ ಸ್ವಾಗತ ನೀಡಿರುವುದು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿಸಿದೆ. ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಹೈ-ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಭೇಟಿಯನ್ನು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ (ಅಮೆರಿಕ) ಹೇಗೆ ಗ್ರಹಿಸಬಹುದು? ಇದರಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳೇನು? ಈ ಬಗ್ಗೆ 'ದ ಫೆಡರಲ್'ನ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಎಡಿಟರ್ ಕೆ.ಎಸ್. ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ ಅವರು ನೀಡಿರುವ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.

1. ಮೋದಿಯವರ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು ಅಮೆರಿಕ ಹೇಗೆ ನೋಡುತ್ತದೆ?

ವ್ಲಾಡಿಮಿರ್ ಪುಟಿನ್ ಅವರ ಭಾರತ ಭೇಟಿ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಅದ್ಧೂರಿ ಸ್ವಾಗತ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಹಿಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ಸಂಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೆರಿಕ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಅನುಮಾನದ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿದೆ. ರಷ್ಯಾದಿಂದ ತೈಲ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಟ್ರಂಪ್ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಸುಂಕ ವಿಧಿಸಿದ್ದು ಇದೇ ಅನುಮಾನದ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿದೆ. ಶೀತಲ ಸಮರದ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ರಷ್ಯಾ (ಅಂದಿನ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ) ಭಾರತದ ಪರವಾಗಿ ನಿಂತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅಮೆರಿಕ ವಿರುದ್ಧ ಬಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಇಂತಹ ಶೃಂಗಸಭೆಗಳು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತ ವಿರೋಧಿ ಲಾಬಿಯನ್ನು ಕೆರಳಿಸುತ್ತವೆ. ಟ್ರಂಪ್ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಮೋದಿಯವರ ಜೊತೆ ಆತ್ಮೀಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರ ನೀತಿಗಳು ಭಾರತದ ಪಾಲಿಗೆ ಕಠಿಣವಾಗಿವೆ.

2. ರಷ್ಯಾದ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ಇಬ್ಬಗೆಯ ನೀತಿ

'ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೆ'ಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪುಟಿನ್ ಅವರು ಅಮೆರಿಕದ ಇಬ್ಬಗೆಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ್ದರು. ರಷ್ಯಾದ ತೈಲವನ್ನು ಭಾರತ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿ ಯುರೋಪ್ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದ ವಿಚಾರ. ಉಕ್ರೇನ್ ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತೈಲದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧ ಹೇರದ ಪಶ್ಚಿಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ನಂತರ ಭಾರತ ಹೆಚ್ಚು ಖರೀದಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡಿದಾಗ ತಕರಾರು ತೆಗೆದವು. ಯುದ್ಧಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಶೇ.2ರಷ್ಟಿದ್ದ ರಷ್ಯಾದ ತೈಲ ಆಮದು, ನಂತರ ಶೇ.40ಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ (ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ) ಭಾರತವು ರಷ್ಯಾದ ತೈಲ ಆಮದನ್ನು ಶೇ.30ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದೆ. ಆದರೂ, ಭಾರತ ತನ್ನ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಅಮೆರಿಕದ ತಾಳಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯುತ್ತಿಲ್ಲ.

3. ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಬಾಂಧವ್ಯ ವೃದ್ಧಿ: ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಏನು?

ರಷ್ಯಾದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಭಾರತವು ರಷ್ಯಾದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಾಢವಾದ ಬಾಂಧವ್ಯ ಹೊಂದಲು ಮುಂದಾಗಿದೆ. ಉಭಯ ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ 'ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದ'ವು (Logistics Pact) ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದು ರಷ್ಯಾದ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಭಾರತದ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿಯದೆ ಭಾರತ ತನ್ನದೇ ಆದ ಹಾದಿಯನ್ನು ತುಳಿಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಭಾರತ ಯಾರನ್ನೂ ಎದುರು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ; ಯುಕೆ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದೊಂದಿಗೂ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ.

4. ಭಾರತ 'ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲದ' ಮಿತ್ರನೇ ಅಥವಾ 'ಸ್ವಾಯತ್ತ' ರಾಷ್ಟ್ರವೇ?

ಅಮೆರಿಕದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ 'ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲದ' ಮಿತ್ರನಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯಲಿದೆ, ಆದರೆ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ 'ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ'ಯನ್ನು (Strategic Autonomy) ಅದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕಿದೆ. ಭಾರತವು ಕ್ವಾಡ್ (Quad) ಒಕ್ಕೂಟದ ಸದಸ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ, ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾದೊಂದಿಗೂ ಬಾಂಧವ್ಯ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದೆ. ಜಪಾನ್ ಅಥವಾ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಂತೆ ಭಾರತವು ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಿಗುವ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರವಲ್ಲ. 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ರಷ್ಯಾದೊಂದಿಗೆ 100 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುವ ಭಾರತದ ಗುರಿಯು ಅಮೆರಿಕದ ಕಣ್ಣು ಕೆಂಪಾಗಿಸುವುದು ಖಚಿತ.

5. ಶೃಂಗಸಭೆಯಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ಕಲಿಯಬೇಕಾದ ಪಾಠವೇನು?

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕ ಬಯಸಿದಷ್ಟು ರಷ್ಯಾವನ್ನು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಈ ಶೃಂಗಸಭೆಯಿಂದ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಉಕ್ರೇನ್ ಸಂಘರ್ಷ ಬಗೆಹರಿಸುವಲ್ಲಿ ಟ್ರಂಪ್ 'ಉತ್ತಮ ಉದ್ದೇಶ' ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪುಟಿನ್ ಹೇಳಿರುವುದು ಮಿಶ್ರ ಸಂದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸುಂಕದ ಬೆದರಿಕೆಗಳಿದ್ದರೂ ಭಾರತ ತನ್ನ ಅಲಿಪ್ತ ನೀತಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಬಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂದೇಶವನ್ನು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ಗೆ ರವಾನಿಸಿದೆ.