ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಾರತ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸಿಂಧೂ ನೀರು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿ?

ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನೀರನ್ನು ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಭಾರತವು ಮಹತ್ವದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಿಂಧೂ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಈ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ (IWT) ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.

ಹಿಂದುಸ್ತಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಚಿನಾಬ್ ಮತ್ತು ರಾವಿ ನದಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಕಾಲುವೆಗಳ ದುರಸ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ. ರಣಬೀರ್, ನ್ಯೂ ಪಾರ್ಟಪ್, ರಂಜನ್, ತವಿ ಲಿಫ್ಟ್, ಪರಗ್ವಾಲ್, ಕಠುವಾ ಮತ್ತು ರಾವಿ ಕಾಲುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಳೆತ್ತುವ (ಡಿಸಿಲ್ಟಿಂಗ್) ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳ ನೀರು ಹರಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಅಗತ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ನೆರವು ನೀಡಲಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ, ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಅಗತ್ಯತೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಿಂಧೂ ಇಂಡಸ್ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಭಾರತ ಹೇಳಿತ್ತು.

ಯೋಜನೆಯ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿದ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು, ಕಾಲುವೆಗಳ ನೀರು ಹರಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ನೀರಾವರಿ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಡಸ್ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾಲುವೆಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಭಾರತದ ಶೇಕಡಾ 60ರಷ್ಟು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗೆ ನೀರಾವರಿ ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಾಲದ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮಳೆಗಾಲವು ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಅಭಯ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ. ಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಶವು ವರ್ಷವಿಡೀ ಕೃಷಿಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ ನೀರಿನ ಅಭಾವವು ನಿರಂತರ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಾಲವು ತಡವಾಗಿ ಬಂದು ಕೆಲವೇ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ.

ರಣಬೀರ್ ಕಾಲುವೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆ

ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದರೆ ರಣಬೀರ್ ಕಾಲುವೆಯ ಉದ್ದವನ್ನು 60 ಕಿ.ಮೀ.ನಿಂದ 120 ಕಿ.ಮೀಗೆ ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವುದು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ನೀರಿನ ಹರಿವಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 40 ಘನ ಮೀಟರ್‌ನಿಂದ 150 ಘನ ಮೀಟರ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಲಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ, ರಣಬೀರ್ ಕಾಲುವೆಯಲ್ಲಿ 1000 ಕ್ಯೂಸೆಕ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರನ್ನು ನೀರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸುವಂತಿಲ್ಲ.

ಪಾರ್ಟಪ್ ಕಾಲುವೆಗಳಿಗೂ ಆದ್ಯತೆ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪಾರ್ಟಪ್ ಕಾಲುವೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೂ ಗಮನ ನೀಡಿದೆ. ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಹಳೆಯ ಪಾರ್ಟಪ್ ಕಾಲುವೆಯು ಚಿನಾಬ್ ನದಿಯ ಬಲದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಿಪುರ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ಇತ್ತು, ಇದು ಹೊಸ ಪಾರ್ಟಪ್ ಕಾಲುವೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನದಿಂದ ಸುಮಾರು 20 ಕಿ.ಮೀ. ಕೆಳಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 34 ಕಿ.ಮೀ. ಉದ್ದವಿರುವ ಹೊಸ ಪಾರ್ಟಪ್ ಕಾಲುವೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇವಲ 9,030 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇದು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪರಿಣಾಮ

ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಯೋಜನೆಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿಯ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ತನ್ನ ಕೃಷಿಯ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 80 ರಷ್ಟು ನೀರಾವರಿಗಾಗಿ ಸಿಂಧೂ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಈ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಿಂದಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಂದಲೂ ಅರಿಯಬಹುದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ನೀರನ್ನು ತಿರುಗಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮವನ್ನು "ಯುದ್ಧದ ಕೃತ್ಯ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಅನುಷ್ಠಾನ ಹೇಗೆ

ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಲಹೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ನೀರಾವರಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುವ ಒಂದು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಕ್ರಮವಾಗಿಯೂ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.