ಇಡೀ ದೇಶವೇ ಕಣ್ಣು ನೆಟ್ಟಿರುವ ಬಿಹಾರ ಚುನಾವಣೆ: ರಾಜಕೀಯ ಪಂಡಿತರ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಕ್ಕೆ ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆ
ಬಿಹಾರದ ಮತದಾರರು ನೀಡಿರುವ ತೀರ್ಪು ಅಳೆಯುವ ರಾಜಕೀಯ ಪಂಡಿತರ ಕೆಲಸ ಈಗ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯ, ಭದ್ರತೆ, ಉದ್ಯೋಗದಂತಹ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ತಂದಿರುವ ಇಲ್ಲಿನ ಮತದಾರರು ಅದನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರುತ್ತೀರಿ ಎಂಬ ಸವಾಲನ್ನೂ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ...
ಇದೀಗ ತಾನೇ ಮುಗಿದಿರುವ 2025ರ ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಒಂದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಹಣಾಹಣಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಮೂರು ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹ: ಕೇವಲ ಚುನಾವಣಾ ಗುರುತಾಗಿರದೆ, ಜಾತಿಯು ನೀತಿ ರೂಪಿಸುವ ಅಂಶವಾಗಿ ಮರಳುತ್ತಿರುವುದು; ರಾಜ್ಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಿ ಲಿಂಗ-ಆಧಾರಿತ ಕಲ್ಯಾಣವು ಪ್ರಬುದ್ಧವಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಮತ್ತು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿರುವುದು; ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸಾಮೂಹಿಕ ವಲಸೆಯು ಆಡಳಿತದ ಮೇಲೆ ಬೀರುವ ಪರಿಣಾಮಗಳು.
ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಫಲಿತಾಂಶವು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದ ಮೈತ್ರಿ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ರೂಪವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಈ ನೀತಿ ವಿಧಾನಗಳ ಕಸರತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನು ಮತದಾರರು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಬಹಿರಂಗವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಬಿಹಾರದ ಜಾತಿ ಜನಗಣತಿ ರಾಜಕೀಯವು ಈಗಾಗಲೇ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸತ್ಯಾಂಶವಾಗಿ ಯಥಾಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬಂದಿರುವ ಕುಲುಮೆಯಾಗಿದೆ. 2023ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ರಾಜ್ಯದ ಜಾತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿಮಾಣೀಕರಿಸಿತು, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು (EBCs) ಶೇ. 36.01, ಇತರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು ಶೇ. 27.12, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಶೇ. 19.65, ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಶೇ. 1.68 ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ.
ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿಸುವುದು ಯಾವುದು?
• ನೀತಿ ಚೌಕಟ್ಟಾಗಿ ಜಾತಿ ದತ್ತಾಂಶದ ಸಹಜೀಕರಣ
• ಚುನಾವಣಾ ತಂತ್ರವಾಗಿ ಲಿಂಗ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ
• ಸಾಮೂಹಿಕ ಕಾರ್ಮಿಕ ವಲಸೆಯಿಂದ ಚುನಾವಣಾ ಸವಾಲು
• ವಿತರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಾಜಕೀಯ
• ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಅಳತೆಯಾಗಿ ಮತದಾರರ ಹಾಜರಾತಿ
ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಕೇವಲ ವಾಕ್ಚಾತುರ್ಯದ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ಹಂಚಿಕೆಯ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಛೇದದ ಬಗ್ಗೆ ಅವು ಚರ್ಚೆಗೆ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡುತ್ತವೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯೋಗದ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಮರುರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಪಾತದ ಸಾಧನಗಳಾಗಿ ಮರುರೂಪಿಸುತ್ತವೆ.
ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಈ ದತ್ತಾಂಶಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ, ಅಂದರೆ ಬಿಹಾರವು ದತ್ತಾಂಶ-ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಜಾತಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಇದನ್ನು ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಅನುಕರಿಸುವ ಅಥವಾ ವಿರೋಧಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 2025ರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರುವವರು ಕೇವಲ ನೈತಿಕ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಈ ಸಾಮಾಜಿಕ ತೂಕಗಳಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲು ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಾತ್ಮಕ ಆದೇಶವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಮಹಿಳಾ ಮತದಾರರ ಮೇಲೆ ಗಮನ
ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಮಹಿಳಾ ಕೇಂದ್ರಿತ ರಾಜನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಹುಶಃ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಸುಸ್ಥಿರ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಬಿಹಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಫಲಾನುಭವಿ ರಾಜಕೀಯವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಕರಣವಾಗುವುದಕ್ಕೂ ಬಹಳ ಮೊದಲೇ, ಬಿಹಾರವು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಚಲನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆ ಜೊತೆಗೆ ಈಗ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಸೈಕಲ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಜೋಡಿಸಿತು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶಾಲಾ ದಾಖಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಲಾಭಗಳಾಗಿರುವುದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿವೆ,
ಇಲ್ಲಿನ ನೀತಿ ಪಾಠ ಸರಳವಾಗಿದೆ: ಚಲನೆಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಕಲ್ಯಾಣ ಸರಕುಗಳು (ಸೈಕಲ್‌ಗಳು) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸರಕುಗಳೊಂದಿಗೆ (ರಸ್ತೆಗಳು) ಸಂವಹನ ನಡೆಸಿ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಮಾನವ-ಬಂಡವಾಳ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಬಿಹಾರವು ಮದ್ಯಪಾನ ನಿಷೇಧವನ್ನು (2016) ಕೂಡ ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ‘ನೈತಿಕ’ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇದನ್ನು ಗಂಡಂದಿರ ಮದ್ಯಪಾನ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ವರದಿ ಮಾಡಿದ ಆಪ್ತ ಸಂಗಾತಿ ಹಿಂಸೆಯಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಈ ಸುದೀರ್ಘ ದಾಖಲೆಯು 2025ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕೀಯ ರಚನೆಯು ಕೂಡ ಮಹಿಳಾ ಮತದಾರರನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಓಲೈಸಲು ಏಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ನೇರ ನಗದು ವರ್ಗಾವಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಲಿ ಜೆಡಿ(ಯು) ಪಕ್ಷವು ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ 'ಮೈ ಬಹೆನ್ ಸಮ್ಮಾನ್ ಯೋಜನೆ'ಯೊಂದಿಗೆ ಮಹಾಘಟಬಂಧನ್ (ಆರ್‌ಜೆಡಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್), ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ 'ಜನ್ ಸುರಾಜ್ ಪಕ್ಷ'ವು 243 ವಿಧಾನಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ 40 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಮಹಿಳಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳಾ ಮತದಾರರನ್ನು ಓಲೈಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿವೆ. ಈ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಶ್ನೆಯೆಂದರೆ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಮನೆಯ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಈ ಮಹಿಳಾ ಕೇಂದ್ರಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಶಾಶ್ವತ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಗಳಿಸಬಹುದೇ? ಮೂಲತಃ, "ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ಕಲ್ಯಾಣ"ವು ದೈನಂದಿನ ಆಡಳಿತದ ಸವಾಲುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲಬಹುದೇ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ದಿಕ್ಸೂಚಿಯಾಗಲಿದೆ.
ವಲಸೆ ಎಂಬ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ
ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ಬಿಹಾರದ ರಾಜಕೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ವಲಸೆಯಿಂದ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ರಾಜ್ಯವು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ನಿವ್ವಳ ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ; ಕಾಲೋಚಿತ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಹೊರ-ವಲಸೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿರುವಷ್ಟೇ ಮನೆಯ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವೂ ಆಗಿದೆ. ಈ ಹೊರಹರಿವು ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕತೆಗಾಗಿ ಇರುವ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಗಮ್ಯಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಆಘಾತದ ಕಥೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಜಟಿಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ವಲಸಿಗ ಮತದಾರರು ಮತದಾನ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮನೆಗೆ ಮರಳಲು ಕಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯ ವಿಶೇಷ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ಸುತ್ತ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿವಾದಗಳು ನಿಖರವಾಗಿ ಚಲನಶೀಲತೆ, ದಾಖಲೆ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಛೇದಕದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ವಲಸಿಗರ ಭಾರೀ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ, ಮತದಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಅಳತೆಗೋಲಾಗುತ್ತದೆ, ಕೇವಲ ಉತ್ಸಾಹದ ಸಂಕೇತವಲ್ಲ.
ಈ ವರ್ಷ ವರದಿಯಾದ ಮತದಾರರು ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿರುವ ವರದಿಗಳಿವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿನ ಬಲವಾದ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣವು, ಮತದಾರರು ಕೇವಲ ಗುರುತಿನೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಆಡಳಿತದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಳವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೊಂದು ವಿಶಾಲವಾದ ಪಾಠವನ್ನೇ ಮುಂದಿಡಬಹುದು- ಬಿಹಾರವನ್ನು ವಲಸೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ, ಅದು ಜನರು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಏನನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೈತ್ರಿಕೂಟವೆಂಬ ಕುಲುಮೆ
ನಾಲ್ಕನೆಯದಾಗಿ, ಮೈತ್ರಿಕೂಟ ಒಕ್ಕೂಟವು ಎಷ್ಟು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ಚುನಾವಣೆಯು ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ. ಬಿಹಾರದ ಪಕ್ಷ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಮಸ್ಯೆಯ ಧ್ರುವೀಕರಣಕ್ಕಿಂತ ಮೈತ್ರಿಕೂಟದ ಅಸ್ಥಿರತೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಆದರೂ ಈ ಅಸ್ಥಿರತೆಯು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಎನ್‌ಡಿಎ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ ನಡುವೆ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಸಮನ್ವಯ ಮತ್ತು ನಿರಂತರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಆದರೂ, ಮೈತ್ರಿಕೂಟದೊಳಗೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ದೃಢವಾದ ನಿಲುವು, ಜೊತೆಗೆ ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಯಕತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿರುವ ಊಹಾಪೋಹಗಳು, ಮೈತ್ರಿಕೂಟದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದರೆ ಅಚ್ಚರಿಯೇನೂ ಇಲ್ಲ.
ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳು, ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ, ಕಲ್ಯಾಣ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು "ಬಿಹಾರಿ ಹೆಮ್ಮೆ"ಯ ಸುತ್ತ ಒಂದು ಪ್ರತಿ-ಮೈತ್ರಿಕೂಟವನ್ನು ರೂಪಿಸಿವೆ. ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುರುತನ್ನು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿನ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಜೊತೆಗೆ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೂ, ಈ ಬಣವು ಕೂಡ ಆಂತರಿಕ ಸಂಘರ್ಷದಿಂದ ದೂರವಾಗಿಲ್ಲ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ಥಾನ ಹಂಚಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಇದು ಸಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಾಜಕೀಯವು ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕಿರುವ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಕೇವಲ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೆ ಸಾಲದು ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವವರು ಯಾರು ಎಂದು ಮತದಾರರು ಗಟ್ಟಿ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಪಕ್ಷಗಳ ಪಾಲದಾರರ ನಡುವೆ ವಿಘಟನೆ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಶಿ ಮೇಲುಗೈ ಪಡೆದಿದೆ. ಬಹು-ಪಕ್ಷೀಯ ಆಡಳಿತವನ್ನೇ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಈ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಬಿಹಾರವನ್ನು ಮೀರಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಿವೆ.
ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಯ ಮೇಲೆ ಹದ್ದಿನ ಕಣ್ಣು
ಐದನೆಯದಾಗಿ, ಪ್ರಚಾರದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಟ್ಟು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೀತಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿ ಹೋಗಿದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತೆ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ಬಂದಿವೆ, ಆದರೆ ಅವು ಕಚ್ಚಾ ಭಯಗ್ರಸ್ತ ಮನವಿಗಳಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ್ದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಎಷ್ಟು ಎಂಬುದರ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ನಡೆಸುತ್ತವೆ.
ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಿಂತ ಉದ್ಯೋಗವೇ ಮುಖ್ಯ
ಆರ್‌ಜೆಡಿಯು ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಂದು ದಿಕ್ಕು ಸೂಚಿಸುವ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಒತ್ತು, ಎನ್‌ಡಿಎಯ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕಲ್ಯಾಣ ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಹಾಲಿ ಅಧಿಕಾರದ ನಿರೂಪಣೆಗೆ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದೇ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ತುಲನಾತ್ಮಕ ರಾಜಕೀಯದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ: ಮತದಾರರು, ಹಿಂದಿನ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಹೊಂದಿದ ತೃಪ್ತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಭವಿಷ್ಯದ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಯ ನಿರೂಪಣೆಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆಯೇ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೊಸ ಗಣ್ಯರಿಂದ ಪುನಃ ರೂಪಿಸಬಹುದೇ ಎಂಬುದನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಪಂಡಿತರು ಗಮನಿಸಬಹುದು.
ಚುನಾವಣೆಗೊಂದು ಬಾಟಮ್ ಲೈನ್
ಒಟ್ಟಾರೆ ಬಿಹಾರದ ಚುನಾವಣೆಯು ಕೆಲವೇ ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮುಖ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಯಾಕೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ, ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಘರ್ಷಮಯವಾದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ, ಮಾಹಿತಿ-ಸಮೃದ್ಧ ಚುನಾವಣೆಯಾಗಿದೆ: ಇಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ರೂಪ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಒಳಗೇ ಸಮ್ರಿಶ್ರ ರಾಜಕೀಯ ಮಿಳಿತವಾಗಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿನ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶದಿಂದ ದಕ್ಕುವ ತೀರ್ಪು, ಭಾರತದ ಮತದಾರರು ಈಗ ನ್ಯಾಯ, ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಅಪರೂಪದ ಅರೆ-ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
