ಭಾರತ-ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ನಂಟು- ಈಗಲೂ ಘಮ್ಮೆನ್ನುವ ಕೈರೋ ಮಸಾಲೆ ಬಜಾರು

ಇದು ಖಾನ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿ. ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೂಕ್ (ಬಜಾರ್). ಹಳೆಯ ಕೈರೋದಲ್ಲಿರುವ ಇಲ್ಲಿನ ಕಿರಿದಾದ, ಅಂಕುಡೊಂಕಾದ ಬೀದಿಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಈ ಬಜಾರ್ ತುಂಬಾ ಒಮ್ಮೆ ಅಡ್ಡಾಡಿ ಬಂದಿರೆಂದರೆ ಅದರ ವೈಭವಕ್ಕೆ ಮನಸೋತಿರುತ್ತಿರುತ್ತೀರಿ. ಇಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣದ ತುಂಬಾ ಜೀರಿಗೆ, ಲವಂಗ, ಅರಿಶಿನ, ಅನೀಸ್, ಎಳ್ಳು, ದಾಸವಾಳ ಮತ್ತು ದಾಲ್ಚಿನ್ನಿಯ ಸುಗಂಧದಿಂದ ತುಂಬಿಹೋಗಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ಬಜಾರ್ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದಿಂದಲೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದರೆ ನೀವು ನಂಬಲಾರರಿ. ಚೌಕಾಸಿಯ ಮಾತುಗಳು, ಗಾಡಿಗಳ ಸದ್ದು, ಅವರ ಸೌಹಾರ್ಧಪೂರ್ಣ ಧ್ವನಿಗಳು ಭಾರತದಿಂದ ಬಂದ ಯಾರಿಗಾದರೂ ತಕ್ಷಣವೇ ಎಷ್ಟೊಂದು ಪರಿಚಿತವೆನಿಸುತ್ತದೆ; ಧ್ವನಿಯ ಏರಿಳಿತಗಳು ಬಹುತೇಕ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ, ಭಾಷೆ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನ.

ಈ ಸೂಕ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದು 1382ರಲ್ಲಿ. ಇದರ ಸೂತ್ರಧಾರ ಎಮಿರ್ ಡಹಾರ್ಕ್ಸ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿ. ಈಜಿಪ್ಟ್ ಫಾತಿಮಿದ್ ಅರಮನೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಮೂಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಮುಂದಿನ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಕೈರೋ ಒಂದು ರಾಜಮನೆತನದ ಆವರಣದಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಹಾನಗರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಂತೆ, ಇದು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪುಟ್ಟಪುಟ್ಟ ರಸ್ತೆಗಳು ಅಂಗಡಿ ಮುಂಗಟ್ಟುಗಳಿಂದ ತುಂಬಿಹೋದವು. ಇವು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್, ಲೆವೆಂಟ್, ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಭಾರತದಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದವು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕಾಣಸಿಗುವ ಸಾಂಬಾರು ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮಾರಾಟಗಾರರು, ಲೋಹದ ಕೆಲಸಗಾರರು, ಆಭರಣ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಫೆಗಳು ಅಲ್-ಮುಯಿಜ್ ಬೀದಿಯ ಗತಕಾಲದ ವೈಭವವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾರ್ಗಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಭಾರತದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಅವರು ಕೇವಲ ಮಸಾಲೆ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮೂಟೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಆ ಮಸಾಲೆಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನೂ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಮಸಾಲೆ ವಿಧಾನವನ್ನೂ ಕಲಿಸಿದ ಭಾರತೀಯರು

ಸೂಕ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದಲೂ, ಖಾನ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿಯು ಕೈರೋದ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇಂದು ಅದರ ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಿರುವ ಮಸಾಲೆಗಳು, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಿಂತಲೂ ಹಳೆಯದಾದ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಿಂದ ಇರುವ ಅಂಗಡಿಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದರ ಹಿಂದೆ, ಅಹ್ಮದ್ ಎಲ್-ಹರೀರಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಲೆಡ್ಜರ್ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. “ಭಾರತೀಯ ವರ್ತಕರು ಯಾವತ್ತೂ ತಮ್ಮ ಮಸಾಲೆಗಳ ಮೂಟೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ನನ್ನ ಅಜ್ಜ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು," ಎಂದು ಎಲ್-ಹರೀರಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

"ಅವರು ಕೇವಲ ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಮಗೆ ಕಲಿಸಿದರು. ನಾವು ಜೀರಿಗೆಯನ್ನು ಕೊತ್ತಂಬರಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ, ಪುಡಿ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಇಡೀ ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಹುರಿಯುವ ವಿಧಾನ - ಈ ತಂತ್ರಗಳು ಭಾರತದಿಂದ ಬಂದವು" ಎಂದು ಅವರು ಸೇರಿಸುವುದನ್ನು ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ.

ಅಹ್ಮದ್ ಅವರು ತೆರೆಯುವ ಪ್ರತಿ ಜಾರ್ನಲ್ಲಿಯೂ ಘಮ್ಮೆನ್ನುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೀದಿಗೆ ತೇಲಿಬರುವ ಮಸಾಲೆಯ ಪ್ರತಿ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಮೋಡದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪರಂಪರೆಯ ಘಮವಿದೆ. ಮೊಲೋಖಿಯಾ (ಸೆಣಬಿನ ಸಸ್ಯ ಅಥವಾ ಚುಂಚುಳಿ ಸೊಪ್ಪಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಖಾದ್ಯ) ಮತ್ತು ಸಯಾದಿಯೇಹ್ (ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಅನ್ನದ ಮೇಲೆ ಬಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಕತ್ತರಿಸಿದ ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಹುರಿದ ಬೀಜಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಮೀನು) ನಂತಹ ರಂಜಾನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಡಿಸುವ ಖಾದ್ಯಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಸಾಲೆ ಮಿಶ್ರಣಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಸಾಲೆ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಬಂದಿದೆ. ಮಸಾಲೆ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ಭಾರತದಿಂದ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯಾದವರೆಗೆ ಪಯಣಿಸಿದ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿದ ಬಾಣಸಿಗರು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಅದರ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (ಹುರಿಯುವುದು, ಪುಡಿ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡುವುದು) ಕೂಡ ಹೊತ್ತು ತಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕಾಳುಮೆಣಸು-ಕೇಸರಿಗೆ ಅಪಾರ ಬೇಡಿಕೆ

ಮಸಾಲೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಇತಿಹಾಸವು ಮೊದಲ ಸಹಸ್ರಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತದೆ, ಆಗ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಿಂದ ದಾಲ್ಚಿನಿ ಮತ್ತು ಕಾಳುಮೆಣಸನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟ್ಗೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕೇರಳದ ಮಲಬಾರ್ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ನ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ಈ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಪರ್ಕಗಳು, ಅರಬ್ಬಿ ಸಮುದ್ರದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸುವ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳನ್ನು ತುಂಬಿದ ಹಡಗುಗಳು ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದು ಎರಡೂ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಪಾಕಶಾಲೆಯ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳ ಗುರುತನ್ನೂ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಕಾಳುಮೆಣಸು ಮತ್ತು ಕೇಸರಿ ಈ ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೂಲಾಧಾರವಾಯಿತು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳು ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಅದರ ಸ್ವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಅದರ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳಿಗಾಗಿ, ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಹಾಗೂ ಅಧಿಕಾರದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ ಇಡುತ್ತಿದ್ದರು.

“ಭಾರತವು ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಾಳುಮೆಣಸನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು, ಇದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಮುದ್ರವು ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಗಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ಅಮೂಲ್ಯ ಶಿಲೆಗಳು ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಇವೆರಡನ್ನೂ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ನಾವು ಮಸ್ಲಿನ್ (ನವಿರಾದ ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆ) ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಹಾವಿನ ಪೊರೆಯಷ್ಟು ತೆಳುವಾದ ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ," ಎಂದು ನವದೆಹಲಿಯ ಇಂಡಿಯನ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ರಾಮ್ ಶರಣ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ತಮ್ಮ 'ಇಂಡಿಯಾಸ್ ಎನ್ಶಿಯೆಂಟ್ ಪಾಸ್ಟ್' ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ದಕ್ಷಿಣ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಂಟು

ಆರಂಭಿಕ ತಮಿಳು ಕವಿತೆಗಳು ರೇಷ್ಮೆಯ ಸಂಕೀರ್ಣ ನೇಯುವ ಮಾದರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಶರ್ಮಾ ಹೀಗೆ ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ: “ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ತಮಿಳರು ಒಂದು ಕಡೆ ಈಜಿಪ್ಟ್ನ ಗ್ರೀಕ್ ಅಥವಾ ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಯಾ ಜೊತೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಮಲಯ ದ್ವೀಪಸಮೂಹ ಮತ್ತು ಚೀನಾದೊಂದಿಗೂ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಕ್ರಿ.ಶ ಮೊದಲ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟ್ ರೋಮನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಮಾರುತವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ತೇಜನ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಹೀಗೆ, ಮೊದಲ ಎರಡೂವರೆ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ, ದಕ್ಷಿಣದ ರಾಜ್ಯಗಳು ರೋಮನ್ನರೊಂದಿಗೆ ಲಾಭದಾಯಕ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸಿದವು.”

"ರೋಮನ್-ಗ್ರೀಕ್ ಬರಹಗಾರರು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಸಂಬಂಧವು 'ರಾಜ ಸೊಲೊಮನ್' ಕಾಲದಿಂದಲೂ ನಡೆದು ಬಂದಿತ್ತು. ಆಗ ಮಲಬಾರ್ನಿಂದ ಸಾಗರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ತೇಗದ ಮರಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಯೆಮೆನ್, ಓಮನ್, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಅರಬ್ಬರು, ಮಲಬಾರ್ನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮಸಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸರಕುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ನಾಡಿಗೆ ಮತ್ತು ದೂರದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲು ಪಶ್ಚಿಮದ ಮಾರುತವನ್ನು ಬಳಸುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಯಶಸ್ವಿ ವ್ಯಾಪಾರ ದಿಗ್ಗಜರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳು ದಾಖಲಿಸುತ್ತವೆ,” ಎಂದು ಕೇರಳದ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ನಲ್ಲಿರುವ ಎಂಇಎಸ್ ಕಲ್ಲಾಡಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಅರೇಬಿಕ್ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗದ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದ ಫೈಜಲ್ ಬಾಬು ಎಂ. ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ.

“ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಯಾದ ನಡುವೆ ಕ್ಷಿಪ್ರಗತಿಯ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. 30 ಶತಮಾನಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ, ಭಾರತವು ಕಡಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಕೇರಳದ ಮಸಾಲೆಗಳು, ಅಮೂಲ್ಯ ರತ್ನಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದವು. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ, ಕೇರಳದ ಬಂದರು ನಗರಗಳು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದವು,” ಎಂದು ಅವರು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಭಾರತವು ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಜಾವಾ, ಸುಮಾತ್ರಾ ಮತ್ತು ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾಲೊನಿಗಳನ್ನು (ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು) ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾ, ಮಲಯಾ, ಅರೇಬಿಯಾ, ಪರ್ಷಿಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಪಾರ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಶ. 18ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮೊದಲೇ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರುತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದವು. ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಸಾಗರಗಳಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಇತರ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಸಂಬಂಧ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಭರಪೂರ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು,” ಎಂದು ಬಾಬು ಅವರು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಭಾರತದ ಖಿಚಡಿ-ಇಲ್ಲಿ ಕೋಶರಿ

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಪರ್ಕದ ಕುರುಹುಗಳಿವೆ. ಶೆರಾಟನ್ ಕೈರೋದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಬಾಣಸಿಗರಾದ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಎಮರಾ ಅವರು ಹೇಳುವಂತೆ, “ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕೋಶರಿ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಖಿಚಡಿ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಪದಾರ್ಥಗಳು ಹೋಲುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಖಿಚಡಿಯು ಮುಜದ್ದರಾ (ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದ ಅನ್ನ-ಬೇಳೆ ಖಾದ್ಯ) ತಿಂಡಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ, 10ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಇದರ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿತ್ತು."

ಈ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯೇನೂ ಆಕಸ್ಮಿಕವಲ್ಲ: ಸುಮಾರು ಒಂದು ಸಹಸ್ರಮಾನದವರೆಗೆ, ಅರಬ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಮಸಾಲೆ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರಿಂದಾಗಿಯೇ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರವನ್ನು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ಗೆ ಜೋಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅವರ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವು ಅರಬ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಅಪಾರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಅಡುಗೆಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆಗಳು ಪಾರಮ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದವು.

ಕೆಂಪು ಸಮುದ್ರದ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಐಧಾಬ್ ಮತ್ತು ಖುಸೈರ್ ನಂತಹ ಬಂದರುಗಳು ಭಾರತೀಯ ಮಸಾಲೆ ಪದಾರ್ಥದ ಆಮದುಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ವಾಗತ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಿಂದ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮುಖಜಭೂಮಿಯ ವರೆಗಿನ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ನೌಕಾ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆ, ಋತುಮಾನದ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಬೆಡೋಯಿನ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರ ಮೇಲಿನ ನಿರಂತರ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಬೇಕಾಗಿತ್ತು.

ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳು ಇಡೀ ಹಡಗುಪಡೆಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸುವ ತಾಕತ್ತು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಕಡಲುಗಳ್ಳರ ಭೀತಿ ಇತ್ತು. ಒಳನಾಡಿನ ಪ್ರಯಾಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮರುಭೂಮಿಯ ಮಾರ್ಗಗಳ ಆಳವಾದ ಜ್ಞಾನದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಲಾಭ ಎಲ್ಲ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸಿತ್ತು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುಬಾರಿಯಾದ ಕೇಸರಿಯು ಮೌಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಗಣ್ಯರಿಂದ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ, ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಐಷಾರಾಮಿ ಜವಳಿಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣ ಹಾಕಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕೈರೋದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಅವು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ ಜಗತ್ತನ್ನು ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿದ್ದವು.

ಕರೀಮಿ ಹೆಸರಿನ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು

ವಾಲ್ಟರ್ ಜೆ. ಫಿಶೆಲ್ ಅವರು “ದಿ ಸ್ಪೈಸ್ ಟ್ರೇಡ್ ಇನ್ ಮಮ್ಲುಕ್ ಈಜಿಪ್ಟ್" ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ; “ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಗುಂಪಿನ ಮುಸ್ಲಿಂ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಮಸಾಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಳುಮೆಣಸಿನ ವ್ಯಾಪಾರವು 12ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ 15ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಒಂದು ಕಡೆ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಯೆಮೆನ್, ದಕ್ಷಿಣ ಅರೇಬಿಯಾ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು."

ಅಯ್ಯುಬಿದ್ ಮತ್ತು ಮಮ್ಲುಕ್ ರಾಜವಂಶಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಇತಿಹಾಸದಷ್ಟು ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲಾತಿಗಳು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಇತಿಹಾಸದ ಕೆಲವು ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿವೆ ಎಂದು ಫಿಶೆಲ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಾಖಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಕರೀಮಿ ಎಂಬ ಪದದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗೆ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಾಜಿರ್ ಅಲ್-ಕರೀಮಿ (ಏಕವಚನ) ಅಥವಾ ತುಜ್ಜಾರ್ ಅಲ್-ಕರೀಮಿ (ಬಹುವಚನ) ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಮಮ್ಲುಕ್ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಕರೀಮಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಸೂಡಾನ್ನ ಕಾನೀಮ್-ನಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಅವರು ಜನಾಂಗೀಯ ಅಥವಾ ಭೌಗೋಳಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಂದು ಏಕರೂಪದ ಸಮೂಹವೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಯೆಮೆನ್ ಅವರ ವಾಣಿಜ್ಯ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಪೂರೈಕೆ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಯೆಮೆನ್ನಿಂದ ಈಜಿಪ್ಟ್ಗೆ ಸಾಗಿಸಿದ ಅನೇಕ ಮಸಾಲೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದರೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಖರೀದಿಸಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಯೆಮೆನ್ಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲಿ ಕರೀಮಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ನಂತರ ಈಜಿಪ್ಟ್ಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಫಿಶೆಲ್ ಅವರು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಬಂದರು ಸೌಲಭ್ಯಗಳು

ಅವರ ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಸಮುದ್ರದ ನಡುವಿನ ಏಡನ್ (Aden) ಪ್ರಮುಖ ಬಂದರಾಗಿತ್ತು. ಅದು ಆಗ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸಾಗಣೆಯ ಬಂದರಾಗಿತ್ತು. ಏಡನ್ನಿಂದ, ಸರಕುಗಳನ್ನು ಕೆಂಪು ಸಮುದ್ರದ ಮೂಲಕ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುಡಾನ್ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಗಳಿಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಅದು ಐಧಾಬ್, ಖುಸೈರ್, ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಲ್-ತೂರ್ ಅಥವಾ ಸೂಯೆಜ್-ನಂತಹ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿತ್ತು. ಕರೀಮಿಯವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಐಧಾಬ್ ಬಂದರನ್ನು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಬಂದರು ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದವು. ಹೇರಳವಾದ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಪೂರೈಕೆಯಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅವರ ಹಡಗುಗಳು ಅದನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಫಿಶೆಲ್ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ.

1517ರಲ್ಲಿ, ಈಜಿಪ್ಟ್ಗೆ ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಮಸಾಲೆ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಕೈರೋದಲ್ಲಿನ ಕಾಫಿ ಹೌಸ್-ಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಏಲಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ದಾಲ್ಚಿನಿಯಿಂದ ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ಬಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡಿದರು. ಇದೇ ವೇಳೆ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಮಸಾಲೆ ಮಿಶ್ರಣಗಳು ಕೂಡ ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಆದ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು, ಆ ಆದ್ಯತೆಗಳೂ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿದ್ದವು. ಇಂದೂ ಕೂಡ ಖಾನ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ನೆಲೆ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದು ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ.

“ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಕಾಲಾವಧಿಯು ಭಾರತ-ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮಸಾಲೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪಕ್ವತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆಗಳ ಪೂರೈಕೆ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯು ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿಪಕ್ವತೆ ಸಾಧಿಸಿತು,” ಎಂದು ಕೈರೋ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮಹಮೂದ್ ಹಸನ್ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ

ಮಸಾಲೆಗೆ ಒಗ್ಗರಣೆ

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಅಡುಗೆಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿರುವ ಬಹಾರಾತ್ ಎಂಬ ಮಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಳುಮೆಣಸು, ಏಲಕ್ಕಿ, ದಾಲ್ಚಿನಿ ಮತ್ತು ಲವಂಗಗಳ ಮಿಶ್ರಣ ಇರುತ್ತವೆ; ಇವೆಲ್ಲವೂ ಮೂಲತಃ ಭಾರತೀಯ ಮಸಾಲೆಗಳಾಗಿವೆ. ಬಿಸಿ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆಗಳ ಒಗ್ಗರಣೆ ಹಾಕುವ ತಂತ್ರವು ಕೂಡ ಭಾರತೀಯ ತಡಕಾ ಅಥವಾ ಒಗ್ಗರಣೆ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೋಲುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ.

ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಬ್ರೆಡ್ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಭಾರತೀಯರ ಪ್ರಭಾವ ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಬಲಾಡಿ ಬ್ರೆಡ್ (ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಪಾತಿ)ನಲ್ಲಿ ನಿಜೆಲ್ಲಾ ಬೀಜಗಳನ್ನು (ಕಲಂಜಿ) ಬಳಸುವುದು ಪ್ರಾಚೀನ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಈ ಮಸಾಲೆ ಭಾರತದಿಂದ ಈಜಿಪ್ಟ್ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದೆ.

ಖಾನ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿಯ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಸಾಲೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಎಲ್-ಸಯ್ಯದ್ ಹೇಳುವ ಮಾತು ಕೇಳಿ; “ಭಾರತೀಯ ಗ್ರಾಹಕರು ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ 'ಅಧಿಕೃತ' ಈಜಿಪ್ಟಿನ ವಿಧಾನದ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ನನಗೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ನಗು ಬರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಮಸಾಲೆ ಜ್ಞಾನವು ಭಾರತೀಯ ಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ರುಚಿ ಮತ್ತು ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಿಶ್ರಣವೇ ನಮ್ಮ ಆಹಾರವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.”

ಖಾನ್ ಎಲ್-ಖಲೀಲಿ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನಾದ್ಯಂತದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ, ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಮಲಬಾರ್ ಮತ್ತು ತಲಚ್ಚೇರಿ ಕಾಳುಮೆಣಸಿನ ನಡುವಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲ ಭಾರತದ ಹಡಗು ಮಾರುತದ ಗಾಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿ ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ಕರಾವಳಿಯ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಥೆಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಾಯ ಮಾತ್ರವೇ ಹೊರತು, ಜಾಗತೀಕರಣವು ಆಧುನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರವಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ.