Karnataka Buget 2025 : ಸಾಲ ಹೆಚ್ಚಳದ ನಡುವೆಯೂ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಆಯವ್ಯಯ

ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಅವರು ಶುಕ್ರವಾರ 4.095 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಗಾತ್ರದ ಬಜೆಟ್​ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು, ಇದು 2024-25ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದ 3.71 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಶೇಕಡಾ 10.4ರಷ್ಟು ಹಿರಿದಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಸಕ್ತ ಬಜೆಟ್​ನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಆದಾಯ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ ನೀಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗಿದೆ. 2025-26ರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಸಾಲಗಳು 1.16 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದ 82,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 41.46% ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ 26,474 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಸಾಲ ಮರುಪಾವತಿಯೂ ಸೇರಿದ್ದು ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ.

2025-26ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಬಾಕಿ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು 7,64,655 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ತಲುಪಲಿದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ರಾಜ್ಯದ ಜಿಡಿಪಿಯ (GSDP) ಶೇಕಡಾ 24 .91ರಷ್ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಲದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಾದರೂ, ಕರ್ನಾಟಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಹಣಕಾಸು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಕಾಯ್ದೆ (Karnataka Fiscal Responsibility Act ) ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿಯೇ ಇದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿದೆ.

ಆದಾಯ ಸಂಗ್ರಹ, ಹಣಕಾಸಿನ ನಿರ್ವಹಣೆ

ಸಾಲ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ಶಿಸ್ತು ಕಾಪಾಡಲು ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. 2,08,100 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು16,500 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ತೆರಿಗೆಯೇತರ ಆದಾಯಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಬಜೆಟ್​ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 40,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕಗಳಿಂದ, 28,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮುಂದ್ರಾಂಕ ಹಾಗೂ ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕಗಳಿಂದ, 15,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಸಾರಿಗೆ ನೋಂದಣಿ ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು 3,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹೊಸ ಖನಿಜ ಗಣಿಗಾರಿಕಾ ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

ರಾಜ್ಯ ಜಿಡಿಪಿ ಸುಧಾರಣೆ

2025-26 ರ ಹಣಕಾಸು ಕೊರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 90,428 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ರಾಜ್ಯ ಜಿಡಿಪಿಯ ಶೇಕಡಾ 2.95ರಷ್ಟಾಗಿದೆ. ಇದು, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದ ಶೇಕಡಾ 3.0ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಸುಧಾರಣೆ ಕಂಡಿದೆ. ಆದಾಯದ ಕೊರತೆ 19,262 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದು, ಇದು ಹಣಕಾಸಿನ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದೆ. ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಶೇಕಡಾ 47ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ 82,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ನಿಗದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳು

ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಅವರು ತಮ್ಮ 16ನೇ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಮಾಡುವ ವೇಳೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಹೊಸ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ 2025-30 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 7.5 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹೂಡಿಕೆ ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು 20 ಲಕ್ಷ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣ ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಾಗಿಯೂ ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಉಪನಗರ ರೈಲು ಯೋಜನೆಗೆ 15,767 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, 148 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ 58 ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಬರಲಿವೆ. ಈ ಮೂಲಕ ನಗರ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಬಜೆಟ್​ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು 32 ಗಿಗಾವಾಟ್‌ನಿಂದ 60 ಗಿಗಾವಾಟ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಪಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲಿದೆ

• ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ ವಿಸ್ತರಣೆ ಕೇಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ಆಗಲಿದೆ.
• ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 15,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ನಿಗದಿ.
• 3,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಬಿಬಿಎಂಪಿ ಮತ್ತು ಬಿಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್​ಎಸ್​​ಬಿಗೆ ಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹಾಗೂ ₹555 ಕೋಟಿ ಕಾವೇರಿ ನೀರು ಪೂರೈಕೆ ಯೋಜನೆಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.
• 27,000 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಬಿಸಿನೆಸ್ ಕಾರಿಡಾರ್’ ಯೋಜನೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿದೆ.
• ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ 8,916 ಕೋಟಿ ಡಬಲ್-ಡೆಕ್ಕರ್ ಫ್ಲೈಓವರ್ ಯೋಜನೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಸಂಚಾರ ದಟ್ಟಣೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ.
• 4,848 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ರಸ್ತೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.ಬೆಳ್ಳಂದೂರು ಮತ್ತು ವರ್ತೂರು ಕೆರೆಗಳ ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕೆ 234 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಯೋಜನೆಗಳು

ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಐದು ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ₹51,034 ಕೋಟಿ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದು. ಇದು **2024-25 ರ 53,674 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದರೆ 4.9% ಇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. . ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ಸಮತೋಲನ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು

• 250 ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಿಡಿಯಂ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ 500 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ
• 100 ಉರ್ದು ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಲೆಗಳ ಸುಧಾರಣೆಗೆ 100 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ.
• ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವಸತಿ ಕಾಲೋನಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ 1,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ
• 61 ಹೊಸ ವಸತಿ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ (ಪಂಚಾಂಗ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜನಾಂಗ, ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ) 1,292 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ
• 5,000 ಹೊಸ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ₹500 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ
• ತೊಗರಿಬೇಳೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ 88 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ.
• 1.81 ಲಕ್ಷ ರೈತರಿಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ ನೀಡಲು 440 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ
• ಡಾ. ಬಿ. ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಫೆಲೋಶಿಪ್. ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ₹1 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಅನುದಾನ.

ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ (ಹಸಿರು ಪಥ, ಕೃಷಿ ಪಥ, ಮತ್ತು ಭೂಗರ್ಭ ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ) 5,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ನಿಗದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.